ELAZIĞ, HARPUT, TUNCELİ
11 Haziran 2022 , Cumartesi
Elazığ havalimanında buluşuyoruz.
MÖ 20.yy’dan beri yerleşimin bulunduğu, Wikipedia’ya göre dünyada Metaverse alemine ilk geçiş yapan kent Harput yolu üzerinde manzara eşliğinde şahane bir kahvaltı bizi bekliyor. Ermenice Harpert, tanrı/tanrıça/şehir kale anlamlarına gelmektedir. Anadolu’daki en eski ve önemli yapılardan olan Artuklu Hükümdarı Fahrettin Karaslan tarafından yaptırılan Ulu camiyi ve Harput Kalesi'ni ziyaret ediyoruz. Kale aynı zamanda yapımı sırasında harcında susuzluk nedeniyle su yerine süt kullanılması sebebi ile Süt Kalesi olarak da bilinmektedir. İlginç isimli yiyecekleri bukunmaktadır: Kellecoş, İşgene, patile, fodula, gömme, ufalama, sırrın, orcik, söğürtme, ışkın, pirpirim, Heside, Gaygana, Dolangel.
Öğle saatlerinde Tunceli’ye devam etmek üzere muhteşem manzaralar eşliğinde feribot yolculuğuna başlıyoruz. Keban Baraj Gölü'nün içinde kalması sebebiyle ada görünümüne kavuşan tarihi Pertek Kalesi'ni feribottan seyrediyoruz. Evliya Çelebi Seyahatnamesi’nde, Pertek Kalesi üzerinde, her yıl nevruzda kanat çırpıp Ekrad ve Mığdısi kavimlerini toplayan, günümüzde yok olmuş tunçtan bir karakuş heykelinden bahsedilir.
Tunceli, MÖ 5500’lü yıllarında ilk yerleşilmiş, Hititler, Urartular, Sasaniler gibi tarihi devletler tarafından yönetilmiş, doğal güzellikleriyle, Mart ayında açan ters laleleriyle ünlü, eski adı Dersim olan, 2016 TÜİK verilerine göre okur yazarlık oranı en yüksek ilimizdir. İçinde bulunduğu muhafazakar coğrafyadan çok farklı, yolunu kaybetmiş bir Ege şehri gibi anılmaktadır.
Tunceli’yi farklı yapan özelliklerden birisi de buradaki Alevi kültürüdür. Alevilik ve doğa arasındaki spiritüel bir bağ vardır. Alevilik bir doğa / tabiat mezhebidir. Kökendeki Zerdüşt, Buddha ve özellikle Şaman kültlerinin de etkisiyle ortaya çıkan panteist (vahdet-i vücut) etkiyle, Alevi coğrafyasında ve inanışında doğa parçalarına, su toprak ağaç, ruh verilip kutsanmaktadır. Anadolu'da Tahtacıların tarihteki adları 'ağaç eri'dir, dağların doğuya bakan yüzündeki ağaçlar kurumadan kesmezler, leşleri toplayarak ormanları temiz tutarlar. Her yıl Munzur Suyunda temizlenme/yıkanma töreni yaparlar. Alevi ozanlar, suların akışını Ali'ye ulaşma arzusuna bağlarlar.
Tunceli Şehir merkezinde müze ziyareti ve şehir turundan sonra konaklamak üzere yeni yapılan Tunceli Öğretmenevi’ne geçiyoruz. Akşam yemeğini Tunceli’de güzel bir lokantada yiyoruz.